Ahmet Yesevi Türbesi Türk ve İslam dünyasına ait ortak bir hazinesi ve kültür değeri olarak kabul edilmiştir. Külliyenin yenilenmesi için Kazakistan ile yapılan bir anlaşmayla, Türkiye bu görevi üstlenmiştir. Yenileme 1939 yılında başlamıştır. Öner Kabasakal başkanlığındaki TİKA uzmanlığıyla tekrar tamiri yapılmıştır. UNESCO 2002 yılında türbeyi dünya tarih eseri olarak kabul etmiştir.

Ahmet Yesevi 1093 senesinde şimdiki Sayram eskiden İsticab olan yerde doğmuş, yaşamının büyük çoğunluğunu Yesi'de geçirmiş, 1166 senesinde vefat eden Türk mutasavvıf ve şairdir. Bölgedeki Moğol saldırılarına rağmen yaşam sürmüş, Türkçe konuşan ve dünyada saygınlığı olan, halk tarafından tasavvufu tanınmış biridir.

12. Yüzyılda yapılan küçük türbenin yerine yeni türbe 1389 yılında yapılmaya başlanmıştır. Timur tarafından özel olarak Şiraz'dan mozaikler, İsfahan'dan ise taş ve sıva ustaları getirilmiştir. İran'dan getirilen Hace Hüseyin Şirazi yapının mimarıdır. Timur kendisi tozon çeşitleri ile kubbe gibi mekanların düzenlemelerine, tasarımına katkıda bulunmuştur. Bu yenilikler sonradan başka şehirlerdeki dini yapılarda da kullanılmıştır. Timur'un 1405 yılında ölümüyle yapı tamamlanamamış ve durdurulmuştur.

Türbenin yapısı 45,8 X 62,7 ölçülerinde dikdörtgendir. Yüksekliği ise 38,7 metredir. Konumu güney doğudan kuzey batı doğrultusuna doğrudur. Yapının temel malzemesi ganç Sauran'da olan bir tesiste yapılan alçı ve kilde yapılmış ateş tuğlasıdır. Bölgede iyi korunan bir Orta Çağ Kalesi olan Sauran harabeleri vardır. Türbenin duvarlarında pişmiş kare tuğla ile bir alçı türü olan ganç harç kullanılmıştır. Türbenin ana girişi 18,2 X 18,2 ölçülerinde olan kapı güney doğudadır. Buradan ziyaretçiler giriş yapar. Türbenin ana kısmı kazandık yani bakır oda olarak tanımlanır. Burası Orta Asya'daki en büyük ölçüleri 18,2 mt çaplı tuğla kubbeyle kaplıdır. Bakır odanın ortasında, dini amaçlar için kullanılan tunç kazan bulunmaktadır. Ahmet Yesevi2nin mezarı merkez eksendeki binanın son kısmında kuzeybatıda bulunur. Lahit burada tam ortada bulunur. İç kubbenin yüksekliği 17,0 metre, dış kubbenin yüksekliği de 28,0 metredir. Kubbenin çift kubbeli yivli bir çatısı vardır. Dışında altın desenli olan altıgen yeşil sırlı olan çiniler bulunur.

Türbenin duvarlarında, çıkıntılı kuşağın altında, batı cephesinden sağdan başlayarak kuzey ve doğuya kadar bir yazı kuşağı vardır. Burada Kur'an'ı Kerim'den Enam Suresi 59-63. Ayetler, hadisler ve ulu sözler yazılıdır.

Ana kubbedeki sekizgen kasnakta, "el inayetü lillah, el Ata lillah" (İyilik Allah için, bağış Allah içindir) sözü tekrarlanarak yazılmıştır. Bu kubbede kare gövdede doğu ve batıda orta üst kısımda daha küçük harflerle "Kale'n nebiyyü aleyhis selam ed dünya cifetün ve talibüha kilabün" (Peygamber Aleyhisselam buyurdu; dünya bir leştir, onun isteklisi ise köpeklerdir) yazılıdır.

Ahmet Yesevi Türbesi içinde kabrin olduğu kısmın üstündeki küçük kubbede üri küfi hatla yazılı olan "El mülkü Lillah" yani (Mülk Allah'ındır) yazısı tekrarlanarak yazılıdır.

1 Yorum Yapılmış "Ahmet Yesevi Türbesi"